آنچه در مورد ام اس و رژیم غذایی باید بدانید

اگر مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس (MS((به انگلیسی: Encephalomyelitis Disseminata یا Multiple Sclerosis) هستید، غذاهایی که می خورید می توانند تفاوت قابل توجهی در سلامت کلی شما ایجاد کنند. به بیان دیگر، در حالی که تحقیقات در مورد رژیم غذایی و بیماری های خود ایمنی مانند ام اس ادامه دارد، بسیاری از افراد جامعه ام اس معتقدند رژیم غذایی نقش مهمی در احساس آنها دارد.

با توجه به اهمیت تغذیه و رژیم درمانی به عنوان نوعی دارو و درمان برای بیماران قصد داریم در این متن توضیحات بیشتری در مورد تاثیر انواع مواد غذایی سالم و ناسالم بر این بیماری داشته باشیم.

تغذیه و رژیم درمانی در ام اس

ام اس جزء بیماری هایی است که با رعایت رژیم غذایی مناسب امکان مشاهده بهبود علائم در بیماران مبتلا به آن وجود دارد و برای همین است که استفاده از غذاهای مفید برای کسانی که به این بیماری مبتلا شده اند توصیه می شود و در کنار آن توصیه می شود بیماران مبتلا به ام اس به طور جدی از غذاهای مضر اجتناب کنند تا شاهد بهبود احساس خود بدون استفاده از دارو و درمان باشند.

ام اس چیست؟

شاید بدانید که بیماری ام اس جزء بیماری های خود ایمنی محسوب می شود که در آن بدن افراد باعث حمله به سیستم اعصاب مرکزی فرد می شود و این امر مشکلات بزرگی را می تواند به همراه داشته باشد.

در سیستم عصبی انسان (Nervous System) ،رشته های عصبی به طور معمول در بدن با غلافی با نام میلین (myelin ) پوشانده شده اند که می توانند از اعصاب حفاظت کنند. این رشته های عصبی هستند که به انتقال سیگنال های الکتریکی در بدن انسان کمک می کنند.

اگر فرد به بیماری ام اس مبتلا شود، غلاف های میلین در رشته های عصبی او آسیب می بینند و این امر باعث خواهد شد تا بخش هایی از اعصاب که در آن بخش ها شاهد آسیب دیدن غلاف میلین هستیم در انتقال سیگنال الکتریکی با مشکل مواجه شوند. این مشکل به نوبه خود باعث خواهد شد تا دستوراتی که توسط مغز صادر و از طریق سیستم عصبی به ماهیچه ها منتقل می شوند به خوبی به ماهیچه های هدف منتقل نشوند.

مشکلات بیماران مبتلا به ام اس

بیماری ام اس یکی از شایع ترین بیماری های سیستم عصبی در افراد جوان است که حتی می تواند معلولیت فرد را به دنبال داشته باشد. شاید با مطالبی که گفته شد به خوبی متوجه شده باشید که منشاء مشکلات بیماران مبتلا به ام اس چیست و چرا این بیماران با مشکلات مختلفی مواجه هستند.

برای مثال مشکلاتی مانند معلولیت برای افرادی که به خصوص در رده سنی جوانی قرار دارند مشکل بسیار بزرگی محسوب می شود. می دانید که یک فرد معلول شاید حتی به آسایشگاه ها و بهزیستی ها منتقل شود و برای همین در صورتی که ام اس شدید باشد و یا خطر آن جدی باشد باید توجه بیشتری به نکات دارو و درمان آن نمود.

یافتن یک دارو و درمان مخصوص بیماران درگیر با ام اس بسیار مهم است و از فلج شدن زندگی افراد مبتلا و حتی اطرافیان آنها جلوگیری خواهد کرد.

پزشکان توصیه های مختلفی در مورد این بیماری دارند و پژوهش های متعددی نیز در این زمینه صورت گرفته است که تعدادی از آنها نشان می دهند که تغذیه و رژیم درمانی تاثیر قابل ملاحظه ای بر این بیماران دارد. به همین دلیل است که ما با توجه به نتایج پژوهش های انجام شده و نظر پزشکان متخصص سعی داریم تا بیشتر در این مورد صحبت کنیم.

سلامت روده و ام اس

یک نکته بسیار مهم که با توجه به نتایج پژوهش های انجام شده باید در ارتباط با بیماری ام اس به آن اشاره شود، نقش سلامت روده در ام اس، بر بهبود بیماران مبتلا به این مشکل است (که بنا به نظر پزشکان فوق تخصص و شواهد موجود باید بسیار جدی گرفته شود).

فلور روده و سلامت بدن

در صورتی که فلور روده (Gut flora) و یا جمعیت میکروب ها در روده که به نوبه خود از میکروارگانیسم های متعدد و پیچیده ای تشکیل شده اند نشان دهنده سلامت روده باشد می توان امیدوار بود که بیماران MS احساس بهتری داشته باشند. این احساس بهتر در نتیجه عملکرد بهتر سیستم عصبی آنها خواهد بود.

باکتری ها در روده مسئول تجزیه مواد غذایی هستند و نقش کلیدی در هضم غذا در بدن انسان دارند. یک روده سالم می تواند به سلامت سیستم ایمنی بدن کمک کند و در صورتی که روده این افراد سلامت لازم را نداشته باشد می تواند به دنبال خود سیستم ایمنی بدن را با اختلال روبرو کند و باعث وخامت اوضاع بیمار شود.

انتخاب یک رژیم غذایی مناسب می تواند به خوبی باعث کنترل سلامت روده و بهبود وضعیت بیمار شود و از فقدان فلور روده پیشگیری نماید.

اما سوال این است که چگونه می توان رژیم غذایی مناسب را به عنوان یک دارو و درمان برای ام اس انتخاب نمود و کدام یک از مواد غذایی برای روده سالم تر هستند؟

تغذیه و رژیم درمانی مفید

چند مورد از مواد غذایی که می توانند تاثیر مثبتی بر روده و بهبود وضع بیماران ام اس داشته باشند در زیر لیست شده اند:

پروبیوتیک

پروبیوتیک ها جزء مواد غذایی هستند که می توانند فلور روده را در بدن بیماران تنظیم کنند و برای همین است که استفاده از مواد حاوی پروبیوتیک ها برای بیماران ام اس توصیه می شود.

پروبیوتیک در انواع مواد غذایی متعددی وجود دارند و با تنظیم باکتری های روده ممکن است که بتوانند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک نمایند.

مواد دارای فیبر

مواد غذایی دارای فیبر نیز از جمله موادی هستند که امکان دارد تاثیر مثبت خود را بر روده به جای گذاشته و باعث تنظیم حرکات روده شوند. فیبرها حتی می توانند به بهبود سلامت قلب نیز کمک کنند.

بیماران مبتلا به ام اس با مصرف مواد غذایی گیاهی و سبزیجات و انواع میوه ها می توانند فیبر بیشتری در اختیار سیستم گوارشی خود قرار دهند تا سلامت بدن خود را ارتقا بخشیده و زندگی بهتری تجربه کنند.

مصرف ویتامین دی

ویتامین دی از جمله ویتامین های قابل حل در چربی است که به عنوان یک ماده حیاتی برای سلامت بدن انسان شناخته می شود و همه افراد باید به میزان توصیه شده آن را از طریق مصرف مواد غذایی و یا قرار گرفتن در معرض نور آفتاب دریافت کنند.

ویتامین دی به خصوص برای بیماران مبتلا به ام اس مفید است و با کمک به رشد و حفظ سلامت سلول ها نقش قابل ملاحظه ای در ارتقای سلامت آنها خواهد داشت. برای همین است که از ویتامین دی به عنوان یک ویتامین محافظت کننده از بیماران مبتلا به ام اس یاد می شود که اگر چه امکان دریافت آن از نور آفتاب وجود دارد، اما ممکن است که مصرف مواد غذایی حاوی این ویتامین و یا مصرف مکمل های حاوی ویتامین دی نیز برای رفع کمبود ویتامین دی در بیماران توسط پزشکان متخصص توصیه شود.

بیوتین

بیوتین یکی از ویتامین های قرار گرفته در گروه ویتامین B است که جزء ویتامین های قابل حل در آب است و می توان آن را با مصرف مواد غذایی متعددی جذب نمود. توجه به تغذیه و رژیم درمانی با موادی مانند تخم مرغ، جگر و سایر مواد غذایی حاوی بیوتین می تواند به عنوان دارو و درمان برای بیماری ام اس شناخته شود. لازم به ذکر است که تاثیر مثبت این ویتامین با توجه به مطالعات انجام شده و پژوهش های علمی به اثبات رسیده است.

چه تعداد ویتامین و مواد معدنی ضروری وجود دارد؟

اسیدهای چرب

شواهدی وجود دارد که نشان می دهد اسیدهای چرب اشباع نشده ممکن است بر روی بیماران مبتلا به ام اس تاثیر داشته باشند. شاید به دلیل کنترل التهاب است که اسیدهای چرب اشباع نشده باعث سلامت بدن بیماران و بهبود وضع آنها می شوند.

اما در عوض پزشکان متخصص توصیه می کنند که از مصرف اسیدهای چرب اشباع شده پرهیز شود. زیرا که این ترکیبات می توانند بر خلاف اسیدهای اشباع نشده تاثیر منفی بر سلامت بدن داشته باشند.

لازم به ذکر است که خوراکی های فراوری شده نیز در حد امکان باید از تغذیه و رژیم درمانی حذف شوند تا شاهد بهبود وضع مبتلایان به ام اس باشیم. گفته می شود که خوراکی های حاوی سدیم نیز چندان برای مصرف مناسب نیستند.

به طور حتم مطالبی که در بالا گفته شد می تواند به عنوان برترین توصیهای پزشکی برای بعضی از بیماران عمل کند و باعث بهبود حال آنها به طور نسبی گردد. در ادامه تلاش خواهد شد تا به طور خاص تعدادی از مواد غذایی مفید برای بیماران مبتلا که حاوی ترکیبات ذکر شده در بخش های قبل هستند مورد اشاره قرار گیرند.

سبزیجات

سبزیجات دارای تنوع بالایی هستند و هر یک از آنها نیز به عنوان یک ماده غذایی مفید می توانند فیبر و سایر ریزمغذی های مورد نیاز بدن را تامین کنند. به عنوان مثال می توان از اسفناج و یا بروکلی نام برد که در گروه سبزیجات قرار می گیرند. مواد غذایی زیر نیز به عنوان سبزجات شناخته شده می توانند در تغذیه و رژیم درمانی برای بیماران ام اس مانند دارو و درمان برای بهبود وضع بیمار موثر باشند:

کلم پیچ

گل کلم

هویج

کلم

زردک

کدو یا کدو تنبل

لوبیا سبز

نخود فرنگی

سیب زمینی و پیاز نیز جزء مواد مغذی مفید محسوب می شوند که در کنار زنجبیل و فلفل سبز و انواع فلفل تاثیر مثبتی دارند.

میوه

پس از سبزیجات مهم ترین گروه از مواد غذایی که در تغذیه و رژیم درمانی می توانند نقش مهمی بر عهده داشته باشند میوه ها هستند که به خوبی با آنها آشنایی دارید. میوه ها سرشار از فیبر هستند و حاوی انواع خاصی از ویتامین ها و مینرال ها می باشند. برای مثال می توان سیب و گلابی را نام برد و یا از زردآلو و هلو به عنوان میوه های بسیار مفید نام برد. البته سایر میوه ها مانند موارد ذکر شده در زیر نیز برای بیماران مبتلا به ام اس بسیار مفید هستند:

شلیل

پرتقال

لیمو شیرین

موز

انبه

کیوی

آناناس

انار

توجه داشته باشید که نارگیل حاوی میزان بالایی از اسید چرب اشباع شده است و برای همین توصیه می شود از آن پرهیز شود. در عوض زیتون گزینه مناسبی برای مصرف است.

حبوبات

حبوبات با توجه به تاثیر مثبتی که دارند در کنار دانه های غلات برای بیماران مبتلا به ام اس می توانند مفید باشند. به همین دلیل مصرف انواع دانه های کامل غلات مانند جو، جو دوسر، برنج و ... توصیه می شود. حبوبات شناخته شده نیز که عبارت هستند از:

انواع لوبیا مانند لوبیا سفید، لوبیا قرمز، لوبیا چیتی و ...

انواع نخود و لپه یا عدس

پرهیزات تغذیه در رژیم درمانی

پرهیزات متعددی برای ام اس قابل ذکر هستند که از جمله مهم ترین آنها غذاهای و خوراکی های فراوری شده می باشند. انواع کیک و کلوچه یا شیرینی جات از جمله مواد غذایی هستند که بهتر است از آنها اجتناب شود. چیپس، پفک و پاپ کورن نیز از جمله مواد غذایی هستند که ممکن است افراد قرار گرفته در رده سنی جوان به آنها علاقه مند باشند. توجه داشته باشید که پزشکان متخصص و فوق تخصص کودکان نیز توصیه می کنند از این مواد حتی در سبد غذایی کودکان و افراد سالم نیز استفاده نشود.

شما می توانید به موارد ذکر شده در بالا انواع سس مایونز یا سایر چربی های ناسالم که در بازار در دسترس هستند را اضافه کنید. غذاهای سرخ شده و فست فودها نیز با توجه به این که با استفاده از مواد غذایی ناسالم تولید می شوند می توانند تاثیر بسیار بدی بر سلامت بیماران مبتلا به ام اس داشته باشند.

توجه داشته باشید که استفاده از این مواد غذایی باعث شده است که بیماران زیادی با ابتلا به انواع بیماری های مزمن در کلینیک و بیمارستان های سراسر کشور بستری شوند و در مواردی حتی برترین پزشک نیز از درمان بیماری هایی مانند سرطان که در مواردی نتیجه تغذیه ناسالم است عاجز خواهد ماند.

برای همین توصیه می کنیم حتی اگر به ام اس مبتلا نیستید، برای حفظ سلامت خود توجه بیشتری به نکات گفته شده داشته باشید تا نیاز کمتری به مراجعه به بیمارستان ها و استفاده از خدمات پزشکی داشته باشید.

در پایان امیدوار هستیم که همه بیماران مبتلا به ام اس بتوانند با استفاده از تغذیه و رژیم درمانی شاهد بهبود وضع سلامتی و تقویت سیستم ایمنی بدنشان باشند.