تخصص به معنای در امری چیره و ماهر گردیدن و یا ویژه کردن مهارتی خاص معنا شده است .متخصص زنان زایمان و نازایی پزشکی است که در مورد بیماری های زنان ، مدیریت حاملگی ،زایمان و نقاهت آن ، دوره های تخصصی ، تئوری و عملی را گذرانده و در راستای سلامت تولید مثل زنانه جامعه از جمله درمان بیماری ها و اختلالات ، آموزش به زنان برای شناخت خود ، رسیدگی به مشکلات فیزیکی آنان ،گام بر می دارد .
یک پزشک متخصص زنان خوب نه تنها در درمان عوارض و مشکلات فعالیت می‌کند بلکه مراجعه کننده را به عنوان بیمار پذیرفت و با آموزش های مناسب سعی بر پیشگیری از بیماری آن را دارد .پزشک متخصص زنان زایمان و نازایی علاوه بر مراقبت های پزشکی ، جراحی های لازم را در چارچوب تخصصی خود دارد و امر اصلی فعالیت ایشان بارداری ،زایمان و کمک به فهم و رفع اختلالات سیستم تولید مثل می باشد .متخصص با روش‌های خود شامل مراقبت های پیشگیری ،مراقبت های قبل از شروع بارداری ، مراقبت های بارداری ،مراقبت های قبل از زایمان ،تست های پاپ اسمیر ،برنامه ریزی و تنظیم خانواده ، بیماری های جنسی درمان بیماری و پیشگیری از آن می پردازد .
این متخصص نیز مانند سایر متخصصین در علوم پزشکی دوره های پزشکی عمومی را گذرانده و سپس بعد از گذراندن دوره های تئوری و عملی مناسب به عنوان متخصص زنان زایمان و نازایی فعالیت می کند .یک پزشک متخصص زنان زایمان و نازایی می‌تواند در امر سرطان ، نگهداری سلامتی در دوران بارداری ، دوران پس از بارداری ، بارداری و زایمان ، جراحی های زنان ، پیشگیری بیماریهای زنان ، اختلال دستگاه تناسلی و تولید مثل ، اختلال سیستم ادراری و ناباروری یا نازایی فعالیت داشته باشد .
یکی از عوامل مهم در جامعه ،آگاهی و شناخت افراد جامعه نسبت به خود است .یک متخصص زنان با آموزش‌های مناسب می‌تواند آگاهی‌های لازم را به زنان در مورد بدن و سیستم تولید مثل خود بدهد .متخصص زنان زایمان و نازایی با مشاور و مدیریت بیماری به کنترل سرطان در زنان مبتلا می پردازد ، که به این امر آنکولوژی زنان و زایمان می گویند . همچنین با مراقبت ها و مشورت به زنان باردار آنان را در بارداری سالم و بی عیب و نقص یاری می رسانند . متخصص زنان زایمان و نازایی با مدیریت غدد درون ریز یعنی ترشح هورمون در تخمدان ها به تشخیص و درمان ناباروری و اختلالات نازایی می پردازد . ایشان با تشخیص بیماری های زنان عملکرد صحیح درمان شامل تجویز دارو ،جراحی و غیر را پیش می گیرد . در ادامه مطالب ذکر شده به این بحث می پردازیم که نازایی چیست چطور صورت میگیرد درمان آن از چه طریقی انجام میشود ؟
هر اختلال در سیستم تولید مثل که منجر به تشکیل نشدن جنین و صورت نپذیرفتن لقاح به درستی شود و عمل بارداری را به تاخیر بیاندازد ، مشکلاتی در باروری ایجاد می نماید . نازایی یک شرایطی برای زوجین است که باعث می شود آنان از طریق روش طبیعی باردار و بچه دار نشوند . ۸ تا ۱۲ درصد زوجین در دنیا دچار این مشکلات هستند ، به طور کل اگر ۱۲ ماه از رابطه جنسی صحیح منظم و بدون پیشگیری بگذرد و بارداری صورت نپذیرد با مشکل باردارنشدن روبرو می شویم . برای درک بهتر این موضوع اگر زوج های زیر ۳۵ سال تا یک سال و زوجین بالای ۳۵ سال ۶ ماه رابطه جنسی بدون پیشگیری داشته باشند و عمل باروری صورت نگیرد ، نازایی رخ داده است .اگر تمام مراحل تخمک گذاری و لقاح به درستی صورت نگیرد با این مشکل برخورد می شود . ممکن است ناباروری و نازایی مادرزادی و یا حاصل اختلال و صدمه هایی در طول عمر افراد باشد . یک سوم از مشکلات نازایی مرتبط و آقایان و در باقی موارد مربوط به هر دو طرف زوجین می باشد .در مردان اختلال در تولید یا عملکرد صحیح اسپرم در بیضه ها ،مشکلاتی از قبیل عفونتها (سوزاک ،hiv ،اوریون )،دیابت ،عروق بزرگ شده در بیضه ها به معنای واریکوسل ، مشکل در ارسال و تحویل اسپرم ماننده زود انزالی یا انسداد بیضه ها ، قرار گرفتن در معرض عوامل آسیب زای محیطی مانند : سموم در دفع آفات ، مصرف دخانیات ، الکل و داروهای خاص مانند داروهای فشار خون و آنتی بیوتیک ها ، قرار گرفتن در محیط های گرم به صورت مداوم مانند سونا ، وان های گرم و غیره ،و یا حتی آسیب های ناشی از سرطان ها و روش های درمانی آن مانند شیمی درمانی یا پرتودرمانی و یا در کل هر امر مختل کننده تولید اسپرم می تواند علت ناباروری شود .
اختلالات در تخمک گذاری زنان شامل سندروم تخمدان پلی کیستیک ، پرکاری و کم کاری تیروئید ، ناهنجاری های باز شدن دهانه رحم مانند وجود تومور ها در رحم ، انسداد لوله فالوپ ناشی از عفونت های مقاربتی ،نارسایی های اولیه تخمدانی به معنای یائسگی زودرس و پایان یافتن قاعدگی تا قبل از ۴۰ سالگی ، بیماری های ژنتیکی ،روش های درمانی سرطان مانند شیمی درمانی و پرتودرمانی و غیره ، می تواند در زنان موجب ناباروری شود .
بادانش بر علت ناباروری ، برای حل مشکلات و برطرف نمودن اختلالات موجود در امر باروری به متخصص زنان و نازایی مراجعه میشود که ایشان روش‌های مختلفی برای حل این موضوع در نظر می‌گیرند ، یکی از این روشها ivf است .ivf شناخته شده ترین روش درمانی کمک به باروری با ترکیبی از داروها و روش‌های جراحی برای کمک به تشکیل جنین می باشد . در این روش ابتدا با مصرف دارو تخمک ها بالغ و آماده عمل لقاح می شوند . سپس متخصصین نازایی تخمکها را از بدن مراجعه‌کننده خارج و در محیط بسیار تمیز و امن آزمایشگاهی با اسپرم مخلوط می کنند تا با کمک اسپرم تخمک ها بارور شوند ،بعد از انجام این عملیات یک یا چند تخمک بارور را به رحم وارد می نمایند . با لانه گزینی تخمک های بارور در رحم باروری صورت می گیرد . مدت زمانی که ivf کمک به باروری می نماید می تواند تا ماه ها به طول انجامد . گاهی اوقات با انجام اولین بارورسازی بارداری حاصل میشود و گاهی نیز این عملیات باید بارها و بارها انجام گرفته و عملیات لقاح را انجام داد تا بتوان رحم را در محیطی امن باردار ساخت .
در ابتدای چرخه قاعدگی ، داروهای باروری تجویز و مصرف می‌شوند . بعد از انجام آزمایشات مربوطه و با صلاحدید متخصص زنان زایمان و نازایی ، هنگامی که بر اثر مصرف این داروها تخمدان ها تخمک ها را آزاد کردند ، به پزشک مراجعه و بعد از بررسی سطح هورمون ها ، پزشک زنان زایمان و نازایی تخمک را با اسپرم در آزمایشگاه مخلوط و بعد از ۲ تا ۵ روز بارور می کند . بعد از تشکیل جنین چند تخمک بارور شده ،یعنی تبدیل به جنین شده را به رحم انتقال داده و اگر تمامی مراحل در این روش به درستی انجام پذیرد و درمان موفقیت آمیز باشد بارداری صورت میگیرد . دو هفته بعد از کاشته موفق جنین در رحم مادر ، از طریق آزمایش خون بارداری مشخص میشود .طول درمان در ivf بین ۴ تا ۶ هفته بوده و برای نتیجه بهتر باید چند هفته صبر کرد . در صورت وجود آندومتریوز ، مشکلات گردنه رحم ،اختلال در تخمک گذاری ، انسداد هر دو لوله فالوپ ، کم بودن اسپرم و یا عدم انتقال صحیح اسپرم روش آی وی اف به زوجین توصیه می شود .،به دلیل قدیمی بودن این روش ، مطالعات بسیاری در این رابطه صورت پذیرفته و این روش را به روشی مطمئن تبدیل نموده است .این روش کاملاً بی عارضه بوده و داروهای آن موجب سرطان تخمدان نمی شود . گاهی اوقات به علت بزرگ شدن بیش از حد تخمدان ها دردهایی در ناحیه لگن ، افزایش وزن ، تهوع ، استفراغ ، سرگیجه صورت می پذیرد که متخصص نازایی معالج راهکارهای مناسب را در این مواقع به بیمار ارائه می نماید .
