بخش مراقبتهای ویژه بیمارستان شامل مراقبت های ویژه عمومی یا آی سی یو ، مراقبت های ویژه قلب یا سی سی یو ، مراقبت های ویژه نوزادان یا nicu ، مراقبتهای ویژه قلبی ریوی ، مراقبت های ویژه سیار می باشند . در این بخش ها مراقبت ها ویژه ، درمانی به بیمار ارائه می‌شود . بیمار به صورت شبانه‌روزی تحت کنترل و مراقبت کردن قرار گرفته و پزشک فوق تخصص مراقبت های ویژه مسئول رسیدگی به آنها می باشند .
یکی از تخصص ها در رشته پزشکی ، پزشک متخصص مراقبت های ویژه می باشد ، که شامل حمایت های بیشتر برای بیمار با وضعیت بی ثبات می شود .متخصصان به صورت شبانه روز بیمار را تحت نظارت و کنترل قرار داده و با اندازه گیری مداوم فشار خون وضعیت بیمار را بررسی می نمایند .
در این بخش ، امور درمان و کنترل بیمار وابسته به حضور پرستاران و پزشکان حاذق ، ماهر و با تجربه می باشد که به صورت گروهی با یکدیگر فعالیت می نمایند . پزشک مراقبت های ویژه بر اساس علت بستری بیمار ، می تواند یک جراح متخصص قلب یک متخصص عفونی و یا یک متخصص داخلی باشد ، و سرپرست آنها متخصص مراقبت های ویژه است . در این بخش ، یعنی بخش بستری مراقبت های ویژه بیمارستان ، بیمار به علت شرایط حساس و نامناسب ناپایدار ، باید تحت نظارت و درمان ۲۴ ساعت قرار بگیرد ، و بهتر است به جهت درست پیش رفتن روند درمان ، تمامی مقررات درست و اصولی رعایت شوند . یکی از دلایلی که ملاقات در این بخش ها ممنوع است می تواند رعایت همین مقررات و قوانین باشد . یکی از مسائل مهم در بخش مراقبت های ویژه ، جابجا نمودن بیمار جهت اموری مانند سی تی اسکن ، mri و غیره به خارج از بخش است . در این مواقع یک پرستار و پزشک بیمار را جابجا کرده و در تمامی مراحل همراه او هستند . این پرستار و پزشک تا بازگشت بیمار به بخش مراقبتهای ویژه شرایط حیاتی او را تحت نظارت و بررسی قرار می‌دهند . شایان ذکر است که این پزشک باید از تمامی شرایط بیمار ، اطلاع داشته و در روند درمان او نقش داشته باشد .
این رشته پزشکی ، با نام متخصص بیهوشی ، مراقبت های ویژه و درد است که ، فعالیت های یک متخصص بیهوشی را کاملاً بسط داده است . یک متخصص بیهوشی علاوه بر نظارت بر بیهوشی و بی حسی در اتاق عمل ، فعالیت هایی در بخش مراقبت های ویژه یا همان آی سی یو ، و کنترل دردهای حاد و سردردهای مزمن دارد . تخصص بیهوشی ، فوق‌تخصص های متعددی از جمله پزشک متخصص مراقبتهای بیهوشی دارد .
در ابتدا یک متخصص بخش مراقبت های ویژه باید با وضعیت عمومی بیمار آشنا و به بیماری او واقف باشد . یعنی از پرونده بیمار و سوابق بیماری او در گذشته آگاهی داشته و در تمامی مراحل آن ها را مد نظر گیرد .
دستگاه های کنترل وضعیت بیمار را بشناسد و بر نصب آنها نظارت داشته باشد .
در ثبت علائم حیاتی بیمار کنترل داشته و بر تمامی مراحل درمانی او نظارت کامل داشته باشد .
یک پزشک فوق تخصص مراقبت های ویژه پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه در رشته های جراحی ، پزشک داخلی ، پزشک ریوی یا اطفال ، دو یا سه سال دوره علمی را گذرانده و با گذراندن این دوره ها گواهی نامه پزشکی مراقبتهای ویژه را به دست می آورد .
پزشک فوق تخصص مراقبتهای ویژه ، بر خلاف متخصصان در یک رشته پزشکی ، مانند یک متخصص مغز و اعصاب و یا یک متخصص قلب و عروق ، برای مراقبت از بیماران در آی سی یو دوره دید اند ، وضعیت بیماران در این بخش را می شناسند ، در فعالیتهای پژوهشی شرکت می کنند ، و مدیریت بخش مراقبت های ویژه را به عهده دارند . فعالیت پزشک فوق تخصص مراقبت های ویژه ، در بخش مراقبت های ویژه شامل مشاوره به بیمار و همچنین رهبری چندین متخصص و پرستار برای بهبود وضعیت بیمار است . همانطور که گفته شد کار در قسمت مراقبت های ویژه به صورت تیمی ، و متشکل از چند پزشک متخصص و پرستار های حاذق در مراقبتهای ویژه می باشد . پزشک فوق تخصص مراقبتهای ویژه بر وضعیت بیماران بحرانی نظارت کامل داشته و متخصصان لازم در درمان را با هم هماهنگ می نماید . بستری در بخش مراقبت های ویژه ، با نظارت ایشان صورت می‌پذیرد و پزشکان با ارائه گزارشاتی ، فوق تخصص مراقبتهای ویژه را که مسئول و مدیریت این قسمت نیز می باشد را در جریان وضعیت بیمار قرار می دهد . کنترل علائم حیاتی بیمار در این بخش به صورت ۲۴ ساعته ، به عهده پرستاران بخش مراقبتهای ویژه می باشد . پزشک فوق تخصص مراقبتهای ویژه ، این گزارشات را پیوسته بررسی می نماید . داروهای تجویز شده به بیماران بستری در این بخش را می شناسد ، و بر انتقال بیمار از بخش مراقبت های ویژه به بخش عمومی ، نظارت داشته و تنها با دستور ایشان این اتفاق رخ می دهد . یک پزشک فوق تخصص مراقبت های ویژه ، علاوه بر امور ذکر شده ، در پی کاهش مدت اقامت بیمار در بخش مراقبت های ویژه ، از طریق بهبود بیمار ، است . وی بر تجویز داروها در این بخش کنترل مستقیم داشته ، داروها با عوارض کمتر را به پزشکان توصیه می نماید . یک فوق تخصص مراقبت های ویژه ، شاهد و ناظر تمام مراحل درمان بیمار است . گزارشات روزانه این بخش را مطالعه و بررسی می نماید ، درصورت هرگونه اشکال خود به صورت مستقیم وارد عمل شده و اقدامات لازم را انجام می دهد .
