فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان یکی از زیر شاخه های تخصصی طب اطفال یا کودکان است که به بررسی، تشخیص و درمان اختلالات و بیماری های سیستم عصبی کودکان و خردسالان می پردازد. برای همین است که به خوبی می تواند بسیاری از بیماری های عصبی که کودکان به دلایل مادرزادی یا ژنتیکی از آن رنج می برند را کنترل یا درمان می کند.
این رشته فوق تخصصی به درمان بیماری های اکتسابی مرتبط با مغز و اعصاب کودکان و خردسالان نیز خواهد پرداخت. ما در ادامه به بررسی خدمات ارائه شده توسط یک فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان برای درمان بیماران اشاره خواهیم نمود. تا با نقشی که این گروه از جامعه پزشکی می توانند در درمان فرزندان ما داشته باشند بیشتر آشنا شوید.
بر اساس بررسی هایی که صورت گرفته است در کشور ما پس از آلرژی و حساسیت در کودکان یکی از شایع ترین عواملی که باعث مراجعه خانواده ها به درمانگاه کودکان می شود نورولوژی کودکان است.
بر این اساس می توان گفت که حجم بسیار زیادی از بیماران خردسال، به دلیل مشکلات مغز و اعصاب به بیمارستان های تخصصی اطفال مراجعه می کنند. این امر نشان دهنده اهمیت بسیار بالای نقش فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان در درمان آن ها است.
برای همین است که بنا به تصمیم نهادهای ذیربط که مسئول سلامتی جسمی و روحی کودکان هستند لازم است که در همه استان های کشور پزشکان متخصص برای درمان بیماری های مرتبط با مغز و اعصاب مرکزی و یا محیطی کودکان حضور داشته باشند.
برنامه های بلندمدتی برای دست یافتن به این هدف تدوین شده است و در چند سال گذشته به جد مورد پیگیری قرار گرفته است.
تلاش های این متخصصان در جهت ارتقای سلامت روانی جامعه می باشد و می تواند حتی باعث سلامت نسل های بعدی در جامعه با درمان بیماری های مرتبط با اعصاب در نسل فعلی شود. وجود این متخصصان می تواند موجب کاهش دوره بیماری کودکان مبتلا به مشکلات مرتبط با سیستم عصبی شود و به همین دلیل نقش تعیین کننده ای در افزایش کیفیت زندگی آن ها نیز خواهد داشت.
شاید تصور کنید که همه پزشکان متخصص طب اطفال می توانند این وظایف را انجام دهند. اما اگر چه متخصصان دیگر نیز آشنایی نسبی با این مباحث دارند اما بررسی دقیق و تخصصی این بیماری ها تنها در حیطه کاری فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان می باشد.
مردم جامعه همواره انتظاراتی از پزشکان رشته های تخصصی و فوق تخصصی علوم پزشکی دارند. اما به دلیل حساسیت بیماری های مغز و اعصاب در کودکان، این انتظارات شاید بسیار بیشتر باشد. که البته همه این انتظارات به جا است و نگرانی والدین در مورد وضعیت سیستم عصبی فرزندشان امری کاملا عادی و حتی قابل ستایش است.
علاوه بر والدین و مردم، زیرشاخه های تخصصی دیگر در علم پزشکی نیز از یک فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان انتظارات خاص خود را دارند. برای همین متخصصان مغز و اعصاب نه تنها باید با کودکان بیمار بهترین تعامل را برای درمان آن ها داشته باشند که باید با همراهان یا والدین آن ها رفتار بسیار مناسبی داشته و در کنار آن با تیم پزشکی نیز تعامل سازنده ای برقرار کنند تا بتوانند هر چه زودتر موفق به درمان بیماری های عصبی کودکان با مشارکت دیگران شوند.
یک فوق متخصص مغز و اعصاب کودکان به طور کامل بر هم مباحث رشته مغز و اعصاب کودکان احاطه داشته و می تواند موفق به تشخیص بیماری آن ها شود. پس از آن نیز با استفاده از مهارت و تجربه خود باید بهترین راهکار را برای درمان کودک اتخاذ نماید.
در موارد خاص نیز لازم است که با متخصصان رشته های دیگر که برای بهبود وضع جسمی یا روحی کودک در حال تلاش هستند تعامل داشته باشد و مشاوره های لازم را در اختیار آن ها قرار دهد.
کودکانی که از بیماری های عصبی و مشکلات مغزی نخاعی رنج می برند در شرایط ویژه ای قرار دارند که مستلزم توجه ویژه و دقیق برای پی بردن به علل به وجود امدن مشکل و درمان آن می باشد.
یک فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان باید تلاش کند تا شرح حال بیمار را گوش داده و آن ها را به خاطر بسپارد یا به ثبت آن ها بپردازد.
معاینه کامل بیماران یکی از وظایف تخصصی است که باید توسط پزشک متخصص انجام شود. در نهایت در صورتی که هنوز از دلایل به وجود امدن مشکلات مغز و اعصاب در کودکان مطمئن نباشیم نیاز است از آزمایش های تشخیصی برای پی بردن به نوع بیماری و دلیل به وجود آمدن آن استفاده کنیم.
روش های مختلف آزمایشگاهی الکتروفیزیولوژیکی و رادیولوژیکی ممکن است برای پی بردن به نوع بیماری و علت به وجود آمدن آن نیاز باشد.
پزشک متخصص در نهایت یافته های خود و نتایج آزمایش های صورت گرفته را با هم تطبیق داده و نتیجه نهایی را اعلام خواهد کرد. پس از آن نیز به احتمال زیاد ممکن است که برای درمان بیماری نیاز به تجویز دارو باشد.
انتخاب بهترین درمان دارویی یا غیر دارویی از وظایف اصلی یک فوق متخصص مغز و اعصاب در کودکان است که باید برای بهبود هرچه سریع تر بیمار انتخاب شود.
در مواردی حتی نیاز است که یک فوق متخصص مغز و اعصاب با مراجع قضایی و قانونی نیز همکاری کند تا این مراجع بهتر بتوانند نسبت به حقوق، مسئولیت ها و یا وضعیت کودکان مبتلا به این بیماری ها در صورت ارتکاب عمل ناخواسته و یا در شرایط خاص دیگر تصمیم گیری نمایند.
علاوه بر وظایفی که بر عهده یک متخصص است و در بخش های قبل به آن ها اشاره شد. این پزشکان در دوره های تخصصی که پشت سر می گذراند مهارت های زیادی را برای درمان بیماران و یا تست وضعیت سلامتی آن ها کسب می کنند.
یکی از این مهارت ها سنجش و اندازه گیری فشار مایع مغزی و نخاعی در کودکان است که دارای اهمیت بسیار بالایی است و اندازه گیری درست آن می تواند در بهبود وضع بیماری و سلامتی بیمار تاثیر بسیار زیادی داشته باشد.
انجام تست هایی مانند تست evoked potential در خردسالان یکی دیگر از مهارت هایی است که یک پزشک فوق متخصص کسب خواهد نمود. یادگیری روش های تزریق مانند تکنیک تزریق توکسین بوتولینیم، در کنار انجام تست ها و آزمون های تکمیلی هر یک از اهمیت خاص خود برخوردار هستند که در دوره های فوق تخصصی به پزشکان متخصص این رشته آموزش داده شده است.
هم چنین در پروسه درمانی امکان دارد نیاز به توانبخشی کودکان باشد که یک پزشک متخصص با همراهی خانواده بیمار باید تمام تلاش خود را برای بهبود وضع جسمانی و روحی کودک به کار گیرند.
با توجه به وظایف، مهارت ها و توانایی های این قشر از پزشکان متخصص است که بسیاری بر این باور هستند که پروسه درمان بیماری های عصبی و مغزی-نخاعی کودکان باید حتما با نظارت یک فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان انجام شود تا بتوان شاهد بهبود سریع مشکلات عصبی بیمار و بازگشت سلامتی به سیستم اعصاب مرکزی یا محیطی او بود.
