گوارش یکی از اساسی ترین مراحل مورد نیاز برای آماده سازی مواد غذایی به منظور جذب آنها توسط سلول های بدن می باشد و در این فرایند بخش های مختلف دستگاه گوارش هر یک نقش مهمی بر عهده دارند که در صورت بروز هر گونه مشکلی در عملکرد آنها می تواند سلامت بدن را به خطر بیندازد.
مواد غذایی و آشامیدنی ها که ما از راه دهان مصرف می کنیم هر یک با توجه به نوع ترکیبات خود ممکن است به طور مستقیم و یا پس از هضم برای جذب از طریق روده در دسترس سلول های بدن قرار گیرند.
انواع کربوهیدرات ها و چربی ها و سایر مواد مغذی در غذا وجود دارد که ما قصد داریم در ادامه به بررسی نحوه هضم و گوارش آنها اشاره کنیم و نقش معده، روده و سایر بخش های دستگاه گوارشی را در این فرایند بیان کنیم. برای اطلاعات بیشتر در مورد پزشکان متخصص به وب سایت دارو و درمان مراجعه نمایید.
دستگاه گوارش انسان متشکل از بخش های مختلفی مانند معده، روده بزرگ و روده کوچک می باشد که در کنار غدد گوارشی و بخش هایی مانند لوزالمعده، پانکراس و کبد هر یک مسئول انجام وظیفه خاصی هستند.
طول دستگاه گوارش انسان از دهان تا مقعد (که شامل مسیر ورود غذا به معده، معده، روده بزرگ، روده کوچک و رکتوم می باشد) حدوداً 7 متر می باشد.
غذایی که ما می خوریم با حرکت در این مسیر هضم شده و با شدن ریزمغذی های موجود در آن از طریق دیواره های دستگاه گوارش انسان جذب می شود.
در ادامه به بررسی مراحل گوارش غذا خواهیم پرداخت و در ادامه نیز موارد و موضوعات مهم دیگر را در ارتباط با دستگاه گوارش انسان مورد بررسی قرار خواهیم داد.
مراحل گوارش از غذا به محض ورود آن از راه دهان به بدن انسان شروع می شود و در ادامه به طور کامل باعث جذب غذا در بدن ما می شود. در ادامه به طور جداگانه مراحل گوارش بیان شده است.
دهان اولین بخشی از دستگاه گوارش انسان است که هضم و گوارش غذا از آن آغاز می شود. برای همین می توان دهان را اولین محل گوارش غذا در بدن انسان دانست.
هنگامی که شما غذا را در دهان خود می جوید، آنزیم هایی در دهان شما ترشح می شود که به هضم آن کمک می کند. شما غذا را که به این آنزیم ها مخلوط شده است در ادامه به سمت معده می فرستید.
غذه هایی که بزاق دهان را ترشح می کنند در بنا گوش و در زیر زبان و آرواره قرار دارند و با ترشحاتی که از خود دارند باعث می شوند علاوه بر شروع به هضم غذا شاهد بلع راحت تر به دلیل به هم چسبیدن مواد غذایی باشیم.
جالب است بدانید که آنزیم هایی در ترشحات خارج شده از غدد داخل دهان وجود دارد که باعث ضد عفونی شدن حفره دهان و غذا به طور طبیعی می شوند و به همین دلیل نمی توان اهمیت بزاق دهان را در هضم و آماده سازی غذا برای ورود به سایر اندام گوارشی نادیده گرفت.
پس از دهان در ادامه مراحل گوارش باید غذا وارد مری و معده شود که این کار با حرکت زبان به سمت بالا و تحریک گلو انجام می شود. معده را می توان دومین محل گوارش غذا در سیستم گوارشی بدن انسان دانست که با ترشح اسید معده باعث می شود فرایند هضم و گوارش غذا ادامه یابد و غذا برای ورود به روده کوچک آماده شود.
معده علاوه بر ترشح آنزیم ها با حرکات خود گوارش غذا را ادامه می دهد تا مواد غذایی خورده شده به طور کامل به حالت نسبتاً خمیری در آمده و وارد روده کوچک انسان شوند.
در این بخش از سیستم گوارشی شاهد تنطیم تعدادی از پروتئین های موجود در غذا و تبدیل آنها به اسید آمینه ها خواهیم بود.
بیشتر بدانیم و بخوانیم
لازم است بدانید که روده کوچک دارای سه بخش اصلی است که به طور حتم نام بعضی از آنها را شنیده اید. دوازدهه و یا اثنی عشر بخش اول روده کوچک است که به طور مستقیم به معده متصل است. این بخش کوتاه ترین طول را در داخل روده کوچک دارد و در ادامه به تهی روده متصل می شود. دراز روده نیز آخرین بخش روده کوچک است که بیشترین طول را در دستگاه گوارش انسان دارد.
به طور کلی می توان بخش های قرار گرفته در روده کوچک را سومین محل گوارش غذا در بدن انسان دانست که نقش بسیار مهمی در جذب بیشتر مواد غذایی موجود در خوردنی ها وآشامیدنی ها دارند.
هنگامی که غذا از معده وارد روده کوچک می شود هنوز حالت اسیدی دارد، دوازدهه مسئول شیره ای است که با حالت قلیایی خود حالت اسیدی غذا را از بین می برد.
شیره گوارشی که از اثنی عشر و یا از دوازدهه با غذا مخلوط می شود در لوزالمعده تولید شده است. لوزالمعده در زیر معده و در کنار دوازدهه قرار دارد و با ترشح این شیره و آنزیم های موجود در آن باعث می شود که در روده کوچک به عنوان سومین محل گوازش غذا شاهد ادامه فرایند هضم آن باشیم.
علاوه بر ترشحات لوزالمعده در این بخش صفرا به غذا اضافه می شود. صفرا یک مایع است که معمولاً به رنگ سبز می باشد و در داخل کبد انسان ساخته می شود. البته این ماده سبز رنگ پس از ساخته شدن در کبد به داخل کیسه صفرا می رود.
شاید تا به حال برای بارها نام کیسه صفرا را شنیده باشید. ولی به نقش آن در هضم و گوارش غذا و حل شدن چربی های موجود در آنها آگاه نباشید. باید بدانید که صفرا می تواند به خروج کلسترول اضافی از بدن انسان کمک کند و به همین نقش بسیار مهمی در سلامت انسان دارد.
در روده (در دوازدهه) به دلیل اضافه شدن ترشحاتی که در بالا به آنها اشاره شد به تدریج غذا به اجزای ساده تری تجزیه می شود و این تجزیه شدن غذا به جذب آن از طریق بخش های دیگر روده کوچک کمک خواهد کرد.
غذایی که ما مصرف می کنیم ممکن است انواع پروتئین ها را داشته باشد که در طی فرایند گوارش غذا به آمینو اسیدها تبدیل خواهند شد. علاوه بر این کربوهیدرات هایی که در بسیاری از مواد غذایی یافت می شوند در این فرایندها و پس از مخلوط شدن با آنزیم ها و ترشحات معده و روده به تدریج به قندهای دیگر تبدیل می شوند و امکان جذب آنها به صورت گلوکز و قندهایی که ساختار ساده تری دارند فراهم می شود.
در داخل روده و معده به تدریج گوارش چربیها نیز انجام می شود و شاهد تبدیل چربیها به اسیدهای چرب قابل جذب توسط بدن خواهیم بود. البته گلیسرول نیز یکی از محصولات به دست آمده در اثر گوارش چربیها در فرایند هضم غذا می باشد.
نکته: هر یک از اسیدهای چرب ممکن است ترکیب خاصی داشته باشند و بررسی فرایند گوارش چربیها و آنزیم های دخیل در آن در جای خود بسیار جالب خواهد بود.
تهی روده و به خصوص دراز روده غذای تجزیه شده که از گوارش چربیها و کربوهیدرات ها و سایر مواد غذایی به دست آمده است را وارد جریان گردش خون می کند. به همین دلیل است که گفته می شود بیشترین حجم جذب غذا از این بخش ها در طی مراحل گوارش غذا جذب بدن می شود.
در واقع این بخش ها از روده دارای پرزهای بسیار زیادی هستند که هر یک کار بخشی از جذب غذا را بر عهده دارند و به تدریج این مواد غذایی و ریزمغذی ها را وارد جریان گردش خون می کنند.
نقش اصلی این پرزها افزایش مساحت سطح روده کوچک است که در افزایش بازده جذب مواد غذایی موثر خواهد بود و بسیاری از ویتامین های مورد نیاز بدن نیز از همین بخش جذب بدن می شوند.
ویتامین ها به دو دسته کلی تقسیم می شوند که یک گروه از آنها محلول در آب هستند و بخش دیگری از آنها مانند ویتامین آ ، ای و دی محلول در چربی می باشند.
ویتامین های محلول در آب که از طریق مایعات جذب بدن می شوند و ویتامین های محلول در چربی نیز پس از گوارش چربیها به همراه اسیدهای چرب و گلیسرول به تدریج جذب بدن خواهند شد.
اگر چه بخش اعظم گوارش و جذب غذا در روده کوچک انجام می شود، اما می توان روده بزرگ را چهارمین محل گوارش غذا بر شمرد که مراحل پایانی هضم و جذب غذا در آن انجام خواهد شد. لازم به ذکر است که اکثر مواد معدنی و مینرال موجود در غذا نیز در روده کوچک جذب می شود و در روده بزرگ درصد پایینی از مواد غذایی قابل جذب خواهند بود.
با این وجود در این بخش نیز هنوز امکان جذب ویتامین ها و یا مینرال ها وجود دارد. اما در صورتی که مواد غذایی در این بخش قابل جذب نباشند به صورت مدفوع از بدن خارج خواهند شد.
روده بزرگ از کولون، راست روده یا رکتوم و مقعد تشکیل شده است و بخشی از آب موجود در موادی که وارد روده شده است را جذب می کند تا باقی مانده مواد به مدفوع تبدیل شود.
در نهایت مدفوع به حالت نسبتا خشک از بدن دفع می شود. البته این در حالت ایده ال است و به هر دلیلی مانند اسهال و یا یبوست ممکن است حالت مدفوع متفاوت باشد.
حال که به بررسی مراحل گوارش چربیها و کربوهیدرات ها یا سایر مواد غذایی در داخل دستگاه گوارش پرداختیم، بهتر است که نگاهی به پانکراس و وظایف آن بیندازیم.
ما در بالا اشاره ای به عملکرد لوزالمعده در داخل بدن و در فرایند هضم و گوارش غذا کردیم، در واقع لوزالمعده همان پانکراس است که جزو مهم ترین اندام داخلی بدن می باشد که در سلامت انسان نقش بسیار مهمی ایفا می کند.
پانکراس و وظایف آن به حدی مهم هستند که در صورتی که نتواند به وظایف خود عمل کند می تواند باعث بروز مشکلات جدی برای سلامتی و از جمله بیماری های قلبی و یا سکته مغزی شود که به دلیل مشکلاتی مانند سفت شدن دیواره رگ ها روی خواهند داد.
پانکراس می تواند از ابتلا به بیماری دیابت جلوگیری کند و به همین دلیل است که در پیشگیری از ابتلا به یکی از شایع ترین بیماری های مزمن بسیار موثر واقع خواهد شد.
لوز المعده به عنوان یک غده درون ریز شناخته می شود که ترشحاتی را وارد خون می کند. اما علاوه بر این ترشحات دیگری هم دارد که آن را به غده ای برون ریز تبدیل خواهند کرد.
لوزالمعده یا پانکراس ترشحات دیگری هم دارد که به حفرات بدن می ریزد. به همین دلیل این اندام داخلی را جزو هر دودسته غدد درون ریز و برون ریز می دانند.
جمع بندی: ما در مورد پانکراس و وظایف آن مراحل گوارش غذا پس از وارد شدن به روده با استفاده از ترشحات این غده (که در داوزدهه با غذا مخلوط می شوند) انجام خواهد شد. در واقع بخشی از فرایند گوارش چربیها و کربوهیدرات ها و پروتئین هایی که از طریق انواع مواد غذایی وارد بدن انسان می شود توسط این آنزیم ها انجام خواهد شد.
ترشحات برون ریز پانکراس و صفرا که با اتصال این اندام در دوازدهه به مجاری صفراوی و از طریق تولید شیره پانکراس انجام خواهد شد با تخلیه خود در روده کوچک هورمون ها و آنزیم هایی را تولید می کنند که بررسی نام علمی و تخصصی آنها فراتر از این متن می باشد. برای همین ما در تشریح وظایف لوزالمعده یا معرفی پانکراس و وظایف آن به همین مقدار بسنده می کنیم.
امیدواریم مطالب گفته شده در این متن در مورد مراحل گوارش غذا در دستگاه گوارش بدن انسان برای شما مفید واقع شده باشد و با نحوه ورود آنزیم ها به غذا از ابتدای ورود غذا به دهان تا جذب کامل آنها در بدن در معده، روده کوچک و روده بزرگ بیشتر آشنا شده باشید.
بسیاری از افراد با توجه به نوع و شدت درد خود می پرسند که برای کمردرد خود به چه دکتری مراجع ...
شاید با مفهوم فوبیا که به معنی ترس شدید است آشنا باشید اما نمی دانید که ژنوفوبیا چیست و چر ...
آیا می دانید روش درمان نوروفیدبک چیست و یا این که چه مزایایی دارد؟ به طور حتم بسیاری از اف ...
آیا می دانید که وسواس فکری چیست و چطور درمان می شود؟ شاید تا به حال در مورد وسواس شنیده با ...
