گفتار درمانی که نام دیگر آن پاتولوژی گفتار و زبان است یکی از شاخه‌های توانبخشی است که وظیفه آن آسیب‌شناسی اختلالات مربوط به زبان و گفتار است و به این موضوعات می‌پردازد. باید توجه داشته باشید که گفتار و زبان دو موضوع متفاوت است که در ادامه مطلب به آن خواهیم پرداخت.گفتار و زبان بخش بسیار موردتوجه‌ای است که در ارتباط برقرار کردن با دیگران بسیار اهمیت دارد.
در ابتدابه تفاوت گفتار و زبان می‌پردازیم تا شما راحت‌تر بتوانید با این موضوع آشنا شوید و در ادامه مطلب موضوعاتی که مطرح می‌شود را ساده‌تر درک نمایید. زمانی که صحبت می‌کنیم بخشی از فرایند صحبت کردن ما در قسمتی از مغز اتفاق می‌افتد برای مثال زمانی که ما می‌خواهیم یک کلمه را انتخاب کنیم یا جمله‌بندی را انجام بدهیم این فرایند در ذهن ما انجام می‌شود که به آن زبان میگوییم.اما از سمت دیگر زمانی که توسط ریه و عضلات حنجره و لب و زبان و غیره باعث تولید صدا و خارج سازی صدا می‌شویم و کلمات را بیان می‌کنیم به آن گفتار میگوییم.درنتیجه می‌توانیم بگوییم که گفتار درمانی که توسط گفتار درمانگر درمان می‌شود اختلال زبانی است که بخشی از فرایندهای مغزی را درگیر خودش کرده است.
دوره نوزادی و کودکی دوران بسیار مهم و حساسی است که در موضوع گفتار بسیار بیشتر حائز اهمیت است. اگر در این سنین کودک دچار اختلالاتی شود که به آن کم توجهی شود و آن را درمان نکنند ممکن است در بزرگ‌سالی این اختلالات به‌سختی درمان شوند و حتی درمان نشوند.از طرف دیگر به دلیل انعطاف‌پذیری مغز در سنین پایین‌تر می‌توان گفت که خیلی از اختلالات گفتاری در سنین کودکی سریع‌تر و با اثربخش بیشتری قابل درمان است.بسیاری از مشکلاتی که در گفتار و زبان پیش می‌آیند ریشه در مغز انسان دارد. این اختلالات می‌تواند ناشی از مشکلات زیادی مانند متابولیک‌ها یا ژنتیک‌ها و سندروم‌ها و حتی ضربه و آسیب به مغز باشد البته که عادت‌های نادرست یا شیوه‌های تربیتی والدین اثر زیادی می‌تواند به این مشکلات بگذارد.متأسفانه دیده می‌شود که والدین باوجود اینکه می‌دانند کودکشان مشکلات گفتاری دارند برای مثال کودکی که در سه یا چهارسالگی همچنان می‌تواند به خوبی صحبت کنند و در حد یک کودک ۱ ساله دارد صحبت می‌کند خیلی به آن‌ها اهمیت نمی‌دهند و موضوع گفتار درمانی را نمی‌پذیرند و این‌طور توجیه می‌کنند که خود نیز دیر زبان باز کرده‌اند.
بیشتر بخوانید:
آپراکسی در کودکان(اختلات گفتاری) چیست؟
متأسفانه برخی بردم تصورات غلطی را از اختلالات و گفتار درمانی دارند و آن را بخشی از روانشناسی می‌دانند که باعث می‌شود با صحبت کردن با مردم اختلالات رفتاری را اصلاح کند. البته برخی دیگر از افراد آن را برای اصلاح اختلالات تلفظی می‌دانند برای مثال: فردی که نمی‌تواند سین را درست بیان کند را درمان کند.
همان‌طور که قبلاً در مورد گفتار چند با شما صحبت کردیم در ادامه به اجزای گفتار می‌پردازیم. گفتار دارای اجزایی است مانند آوا، واج و واژه و جمله؛ اما در خصوص مشکلات گفتاری و در حوزه گفتاردرمانی اجزای گفتار را می‌توان به بخش‌های زیر تقسیم بندی کرد.
یک زمانی فرد نیاز پیدا می‌کند که به گفتار درمانگر مراجعه کنند اما زمان آن با توجه به سن و سال و اختلال مربوطه متفاوت هست اما باید به زمان طلایی توجه ویژه‌ای داشت این به آن معناست که فردی که نیاز به درمان دارد باید هرچه سریع‌تر خود را درمان کرده و درمان خود را شروع نماید.برای مثال شخصی که دچار سکته شده است وز لحاظ گفتاری دچار مشکل شده است باید به‌سرعت درمان خود را در این زمینه شروع نمایند تا زودتر و بیشتر به نتیجه برسد.گفتار درمانی در ایران انجام می‌شود و همچنین در شهرهای مختلف مراکزی را دارد که از جمله آن می‌توان به مراکز گفتار درمانی تهران اشاره کرد.
به طور کلی هر اختلالی که در دوران کودکی و بزرگ‌سالی در درک و بیان گفتار نتیجه منفی بگذارد و اثرات منفی بر روی بیان گفتار و یا کیفیت صدا یا عمل بلع بگذارد نیاز به مراجعه به درمانگر دارد.
زیرگروه های رشته های علوم پزشکی از رشته های گفتاردرمانی دانشجو می‌پذیرند و این رشته فقط در دانشگاه‌های دولتی است که تدریس می‌گردد. این رشته در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکترا به طور ناپیوسته دانشجو می‌پذیرد. دانش آموزانی که در رشته‌های علوم تجربی تحصیل کرده‌اند می‌توانند در این دانشگاه‌ها به تحصیل بپردازند.در شهرهای مختلف مانند سمنان، اراک، تهران، شیراز، بابل، تبریز، همدان، زاهدان، علوم پزشکی تهران و ... دانشگاه‌های مربوط به گفتار درمانی برای تحصیل وجود دارد.
