دو نوع لوله گذاری یا انتوباسیون چیست؟

آیا در مورد انتوباسیون یا لوله گذاری و نقش آن در کمک به بیمارانی که در تنفس خود با مشکل مواجه شده اند آگاهی کافی دارید؟

لوله گذاری روشی است که می تواند به نجات یک زندگی زمانی که فردی نمی تواند نفس بکشد کمک کند. این لوله راه هوایی را باز نگه می دارد تا هوا بتواند به ریه ها برسد.

در این روش لوله ای وارد بدن بیمار می شود که از طریق اتصال آن به یک دستگاه تنفس مصنوعی امکان کمک به بیمار فراهم خواهد شد. کار این لوله و دستگاه تنفسی، ورود هوا به داخل ریه های فردی است که نیازمند اقدامات درمانی است.

دلیل نیاز به انتوباسیون چیست؟

انتوباسیون یا لوله گذاری هنگامی که نیاز به عمل جراحی یا دارو و درمان برای رفع مشکلات حاد بیماران است می تواند کمک قابل ملاحظه ای نماید.

این روش بیشتر مواقع در صورت عدم توان بیمار برای تنفس طبیعی استفاده می شود و در شرایط مختلف و از جمله در هنگام انجام عمل جراحی ممکن است برای کمک به دستگاه تنفسی بیمار مورد استفاده قرار گیرد.

به جز هنگام عمل های جراحی، در مواردی به دلیل وارد شدن جراحات شدید به بیمار، ممکن است که راهی به جز انتوباسیون و یا لوله گذاری برای کمک به تنفس او وجود نداشته باشد.

جراحی عمومی و انتوباسیون

در بسیاری از عمل های جراحی به دلیل نیاز به بیهوشی عمومی ممکن است که بسیاری از عضلات بدن عملکرد طبیعی خود را از دست بدهند و برای مدت کوتاهی به نوعی فلج شوند. پرده دیافراگم نیز از جمله بخش هایی است که امکان دارد در اثر بیهوشی عمومی (که یکی از لازمه های انجام بسیاری از عمل های جراحی است) عملکرد طبیعی خود را از دست بدهد. در این مواقع استفاده از انتوباسیون یا لوله گذاری لازم است تا امکان تنفس بیمار وجود داشته باشد. در این مواقع از ونتیلاتور  (Ventilator) به منظور کمک به بیمار استفاده می شود.

یکی از مهم ترین دلایل نیاز به انتوباسیون و ونتیلاتور نیاز به انجام عمل های جراحی است که در طی آن بیمار به طور کامل بیهوش خواهد شد.

مدت زمان لوله گذاری

در مواردی مانند هنگام بیهوشی عمومی در طی انجام عمل، استفاده از انتوباسون و لوله گذاری گوارشی موقت بوده و معمولاً به محض به پایان رسیدن عمل جراحی این لوله برداشته خواهد شد. اما در صورتی که بیمار در شرایط نامساعدی باشد و نتواند به تنهایی تنفس کند، استفاده از انتوباسیون یا لوله گذاری در داخل بدن برای مدت زمان بیشتری بنا به تشخیص پزشک ادامه خواهد داشت.

تفاوت انتوباسیون در انواع عمل جراحی

پس از عمل های جراحی با تزریق دارو و از بین رفتن اثرات بیهوشی، بیمار به سرعت تنفس طبیعی خود را از سر خواهد گرفت. به همین علت نیازی به انتوباسیون نخواهد بود. اما همواره اینگونه نیست و عمل های خاصی هستند که بیمار باید بدون تزریق دارو و به تدریج هوشیاری خود را به دست آورد.

برای مثال عمل های جراحی قلب باز یکی از عمل هایی است که بیماران باید پس از عمل به تدریج هوشیاری خود را به دست آورند. در عمل قلب تا زمانی که بیمار به هوش نیامده و نمی تواند به تنهایی نفس بکشد از تنفس مصنوعی استفاده می شود.

نارسایی تنفسی

در صورتی که فرد به نارسایی تنفسی مبتلا باشد، لوله گذاری برای مدت بسیار بیشتری به طول خواهد انجامید تا زمانی که این نارسایی رفع شود.

نارسایی های تنفسی بنا به دلایل متعددی به وجود می آیند و میزان آسیب به ریه یکی از مهم ترین عوامل تعیین کننده مدت زمان نیاز به انتوباسیون است. در این موارد حتی ممکن است در صورت ابتلا به پنومونی (به انگلیسی: Pneumonia) حاد  (COPD(  بیماری انسدادی مزمن ریه (به انگلیسی: Chronic obstructive pulmonary disease ) نیاز به آن باشد.

خطرات انتوباسیون یا لوله گذاری

شرایطی که ممکن است یک فرد نیاز به انتوباسیون نیاز داشته باشد و مدت زمان انتوباسیون در بخش های قبل به طور خلاصه مورد بررسی قرار گرفت، اما نکته بسیار مهمی که ممکن است برای بیمار و یا اطرافیان او مهم باشد خطراتی است که انتوباسیون یا لوله گذاری ممکن است برای فرد به همراه داشته باشد.

به طور معمول در اکثر موارد با توجه به مدت زمان کوتاهی که از لوله گذاری یا انتوباسیون استفاده می شود خطر جدی بیمار را تهدید نخواهد کرد. اما در صورتی که زمان انتوباسیون طولانی شود به طور حتم خطرات بیشتری برای بیمار ممکن است وجود داشته باشد.

از جمله موارد قابل ذکر می توان عوارض زیر را نام برد:

گلودرد

با توجه به این که لوله گذاری از مسیر گلو صورت می پذیرد، احساس درد در گلو و یا بخش هایی که لوله ها از آن عبور می کنند می تواند یک عارضه جدی برای بیمار به وجود آورد که به خصوص در صورت طولانی شدن مدت انتوباسیون موجب آزار و اذیت او خواهد شد.

گرفتگی صدا

گرفتگی صدا یکی دیگر از عوارض استفاده از انتوباسیون است.

خونریزی

در صورت حاد شدن مشکل ممکن است که بیمار در مسیر لوله گذاری شده شاهد خونریزی باشد.

آسیب به نای

آسیب به نای نیز می تواند مانند آسیب به گلو و خونریزی مشکلات خاص خود را داشته باشد.

آسپیراسیون

در صورتی که شاهد آسپیراسیون در بیمار باشیم به احتمال نسبتاً بالا ممکن است که پنومونی ایجاد شود.

آسیب به بافت های نرم

لوله گذاری طولانی مدت حتی به بافت های نرم نیز آسیب خواهد رساند.

در کنار این موارد ضربه به دندان ها و یا ایجاد مشکل در ناحیه دهان و حنجره نیز در صورت طولانی شدن انتوباسیون دور از انتظار نیست.

بیمار ممکن است که در بلندمدت حتی دیگر نتواند از دستگاه کمک کننده به تنفس خود جدا شود و در این موارد نیاز به تراکئوستومی خواهد بود.

اگر لوله به طور تصادفی وارد مری شود نیز مشکلات دیگری به دنبال خواهد داشت و در نهایت بزاق دهان و سایر مایعات در بدن نیز به هنگام انتوباسیون ممکن است مشکلات دیگری ایجاد کنند.

البته در کلیه این موارد تیم پزشکی به ارزیابی وضع بیمار می پردازد و خطرات استفاده از انتوباسیون یا لوله گذاری را به حداقل خواهد رساند. به طور معمول پزشکان متخصص و پزشکان فوق تخصص تلاش خواهند کرد تا در این شرایط همه توان خود را برای حل مشکلات بیماران به کار بندند.

نکته مهم در مورد بیماری ها و انجام عمل های جراحی

با توجه به این که بسیاری از بیماری های تنفسی، بیماری های قلبی و سایر بیماری هایی که نیاز به دارو و درمان یا انجام عمل جراحی دارند در نتیجه عدم توجه به تغذیه و رژیم غذایی مناسب می باشد، توصیه می کنیم که همواره اهمیت تغذیه و رژیم درمانی را در پیشگیری از بیماری ها جدی بگیرید تا نیاز کمتری به مراجعه به مراکز تخصصی و بیمارستان ها داشته باشید.

حتی در آسایشگاه ها و بهزیستی ها نیز مشکلات بسیاری از افراد تحت مراقبت به دلیل عدم توجه به تغذیه رژیم درمانی بوده است که نیاز به اقدامات پزشکی و دریافت خدمات پزشکی توسط پزشکان را غیر قابل اجتناب می کند. در هر صورت نیازی به نگرانی جدی نیست و بسیاری از مواردی که در بالا به آنها اشاره شد در ارتباط با استفاده از انتوباسیون یا لوله گذاری برای مدت زمان طولانی بود.

نحوه انتوباسیون هنگام عمل

نحوه انتوباسیون یا لوله گذاری در هنگام عمل نیز در جای خود مهم است. پزشکان متخصص در این مواقع مسئول بررسی وضعیت بیمار هستند. در این موارد اغلب بیمار قبل از لوله گذاری بیهوش است و دهان یا مسیر تنفسی او فاقد حرکت باشد.

برای وارد کردن لوله باید بیمار را به پشت خواباند و لوله را وارد نای نمود. به این منظور دهان بیمار را به آرامی باز می کنند و با دور کردن زبان بیمار و روشن کردن مسیر ورود لوله با یک لامپ تلاش می کنند تا لوله را به آرامی در مسیر هوایی به جلو ببرند.

در نهایت یک بادکنک مخصوص را پر از باد می شود تا لوله در دهان بیمار ثابت شود.

پس از قرار دادن لوله نوبت به بررسی تنفس بیمار می رسد. این کار با قرار دادن گوشی و گوش دادن به صدای ریه توسط پزشک انجام خواهد شد.

البته پزشکان فوق تخصص در این موارد به راحتی و یا با تصویربرداری اشعه ایکس از قفسه سینه از انتوباسیون درست اطمینان حاصل می کنند.

انتوباسیون یا لوله گذاری از بینی

انتوباسیون تنها از طریق دهان صورت نمی پذیرد و در مواردی نیز به دلیل وارد شدن آسیب به دهان و یا دلایل دیگر ممکن است که بینی برای ورود لوله یا انتوباسیون استفاده شود. در این شرایط لوله از نای به بینی وصل می شود. البته این روش به دلیل سخت بودن کمتر استفاده می گردد.

انتوباسیون یا لوله گذاری در کودکان

بسیاری از مشکلات و بیماری ها هستند که باید توسط پزشکان متخصص و فوق تخصص کودکان با دارو و درمان مداوا شوند و یا با انجام عمل های جراحی رفع شده و موجب بازگشت سلامتی کودک شوند.

باید بدانید که به طور کلی تفاوتی بین روش انتوباسیون در کودکان و بزرگسالان وجود ندارد و شما می توانید با معرفی و نوبت دهی تلفنی از برترین پزشکان تحت درمان قرار گیرید. با این وجود کودکان بافت آسیب پذیرتری دارند و برای همین انتوباسیون باید با دقت بیشتری صورت پذیرد.

توجه داشته باشید که در صورت نیاز به عمل جراحی، آماده کردن کودکان برای انجام عمل با بزرگسالان متفاوت بوده و لوله گذاری نیز ممکن است از طریق بینی انجام شود و علاوه بر این با استفاده از مانیتور روند انتوباسیون کنترل شود.

انتوباسیون و تغذیه بیمار

یک مشکل دیگر که در زمان انتوباسیون ممکن است برای بیمار وجود داشته باشد در تغذیه او خواهد بود. البته در مواردی که به سرعت پس از عمل لوله ها باز می شوند مشکل خاصی برای تغذیه بیمار وجود ندارد. اما در صورت طولانی بودن مدت لوله گذاری مشکلات خوردن و آشامیدن برای بیمار بیشتر خواهد بود.

در این مواقع امکان خوردن غذا به طور معمول از راه دهان وجود ندارد و راهی به جز استفاده از روش های جایگزین برای تامین مواد غذایی مورد نیاز بیمار نیست.

حتی امکان مصرف دارو از راه دهان نیز به روش معمول ممکن نخواهد بود و غذا یا مایعات باید با یک لوله به داخل دهان و معده وارد شود تا بتوان با استفاده از یک سرنگ و یا با پمپ غذا را وارد معده نمود. داروهای تجویز شده برای بیمار نیز به همین صورت وارد معده خواهند شد.

البته می توان غذا یا دارو را به روش کاملاً تزریقی وارد بدن بیمار کرد. در این حالت کالری و مواد غذایی مورد نیاز به صورت مایع وارد جریان خون بیمار می شوند.

بهترین روش جذب غذا از طریق روده است و برای همین تنها در صورت ضرورت از تزریق وریدی برای وارد کردن کالری و مواد غذایی مورد نیاز بدن استفاده خواهد شد.

در کلینیک و بیمارستان های سراسر کشور از این روش ها برای تغذیه بیماران تا زمان بهبود آنها استفاده می شود.

جدا کردن لوله ها در انتوباسیون

در صورتی که در بیمارستان ها از خدمات پزشکی استفاده کرده باشید شاید بدانید که هنگام برداشتن لوله ها یک تیم پزشکی به ارزیابی وضع بیمار خواهد پرداخت و با توجه به شرایط عمومی بیماران نسبت به جداسازی لوله ها اقدام خواهد شد.

پس از بهبود بیمار به طور حتم باید لوله های قرار داده شده در داخل بدن او را خارج شود. البته این کار راحت تر از لوله گذاری گوارشی است و باید با خالی کردن هوای بادکنک و بررسی امکان تنفس عادی بیمار انجام شود.

نگاهی کوتاه به انتوباسیون یا لوله گذاری

انتوباسیون هنگام بیهوشی عمومی یا در شرایط خاصی که بیمار امکان تنفس به طور طبیعی را ندارد لازم است و باید با تشخیص تیم پزشکی و با توجه به نظر پزشک متخصص صورت پذیرد. در این متن نگاهی به نحوه لوله گذاری در بدن بیمار کردیم و خطراتی که می تواند برای او به همراه داشته باشد را شرح دادیم. همچنین تلاش کردیم تا مدت زمان انتوباسیون و چگونگی تغذیه بیمار در این مدت را مورد اشاره قرار دهیم.

در پایان باید تاکید کنیم که بسیاری از مشکلاتی که باعث نیاز بیماران به دارو و درمان یا عمل های جراحی می شود، به دلیل عدم توجه به تغذیه و رژیم درمانی می باشد و به همین دلیل توصیه می شود همواره به تغذیه و رژیم درمانی اهمیت بدهید. امیدواریم مطالب گفته شده برای شما مفید بوده و امکان آشنایی با فرایند انتوباسیون که توسط پزشکان متخصص کنترل و نظارت می شود را برای شما فراهم کرده باشد.